Fjodor Dolochow – De slechterik in Oorlog en Vrede

Tolstoj zou het karakter van Dolochow in Oorlog en Vrede gebaseerd hebben op zijn neef, de in zijn tijd in heel Rusland beruchte Fjodor 'de Amerikaan' Tolstoj. Over de Amerikaan heb ik hier ( http://wp.me/p5zzbs-2j ) al eens het een en ander geschreven. Een roekeloze en opvliegende vent, die talloze duels uitvocht en gokverslaafd was. Ook hij speelde vals bij het kaarten.

De Stoere kerel

Dolochow leren we kennen als een behoorlijk stoere kerel, die bij de rijke Anatole Koeragin inwoont en van hem profiteert, terwijl hij zelf geen middelen en connecties heeft. Tolstoj wekt echter sterk de indruk bij de lezer dat Anatole zonder Dolochow maar een saaie kerel zou zijn, en dat Dolochow eigenlijk vindt dat Anatole van hem profiteert (een kunstgreep die Tolstoj vaker met succes toepast, denk maar aan Nikolaj die Marja redt, terwijl later blijkt dat zij hem gered heeft). Door vals te spelen met kaarten verdient Dolochow niet alleen wat bij, maar licht hij ook nog eens zijn andere vrienden en collega officiers op.

Desalniettemin wordt Dolochow algemeen bewondert om zijn durf, zijn vermogen om te drinken zonder dronken te worden, zijn waaghalzerij en vooral zijn achteloosheid. Hij trekt zich van niets en niemand wat aan, en wie zou dat diep in zijn hart ook niet willen? Kortom, een drinkgelag in Sint Petersburg is niet compleet zonder Dolochow.

De Officier

Ook in het leger doet Dolochow het goed door zijn roekeloosheid, maar die zelfde roekeloosheid bezorgt hem ook diverse degradaties.

 

“Hij kijkt alsof hij moe van het alledaagse leven is en alsof hij eraan moet ontsnappen door een of andere ongewoon wrede daad.”

 

Pierre Bezoechow beschouwt Dolochow eerst als vriend, ook hij laat zich door hem verleiden. Pas later, na de geruchten over een affaire met zijn echtgenote Hélène, ziet hij in hem een gewetenloze moordenaar, die er genoegen in schept andere mensen pijn te doen, juist omdat die mensen te goed van vertrouwen naar hem toe geweest zijn. Precies daarom (een affaire werd destijds niet echt beschouwd als voldoende reden voor een duel) daagt Pierre Dolochow uit voor een duel. Hoewel Pierre nog nooit een pistool afgeschoten heeft en Dolochow een ervaringsdeskundige is, raakt Dolochow ernstig gewond. De twee zien elkaar pas weer jaren later aan de vooravond van de Slag bij Borodino. Blijkbaar heeft Dolochow toch wel begrepen, wat de rest van de wereld niet begreep, namelijk dat er met Pierre niet te spotten valt. Hij vraagt Pierre vergiffenis.

Fjodor “de Pers” Dolochov

Net als de Amerikaan verdwijnt Dolochow een poosje uit Rusland. Hij komt terug in Perzische kledij en de wildste geruchten over zijn acties in Perzië doen de ronde.

De valsspeler

Juist de mensen die goed voor hem zijn, brengen het slechtste in Dolochow naar boven. Zo ook de jonge en naïeve Nikolaj Rostow, die hem enorm bewondert, en die hij daarna met het kaarten 43.000 roebel laat verliezen. Dat getal had Dolochow van te voren bepaald, omdat dat de leeftijden van hem en Sonja (zie) bij elkaar opgeteld zijn. Hij had Sonja ten huwelijk heeft gevraagd, maar zij wees hem af omwille van Nikolaj. Door de kaartschuld raakt de familie Rostow in ernstige financiële problemen.

De meedogenloze

Jaren later komt ook de jongste van de Rostow familie, Petja, inmiddels officier, in aanraking met Dolochow. Ook hij bewondert hem mateloos. Petja's honger naar actie in de oorlog tegen Napoleon is gigantisch en hij is ervan overtuigt dat de actie plaatsvindt waar Dolochow is. Alle orders en adviezen in de wind slaand, stort hij zich in een vuurgevecht om aan Dolochow te bewijzen dat hij een echte man is. Hij wordt doodgeschoten door de Fransen en Dolochow's koele reactie is “morsdood!”, alsof het uitspreken van dat woord hem plezier verschafte. En zo is de sympathieke familie Rostow wederom het slachtoffer van de meedogenloze Dolochow.

 

Fjodor, 'de Amerikaan', Tolstoj trouwt uiteindelijk met zijn zigeunermeisje en betaalt een hoge prijs voor zijn wandaden, en doet het daarna rustig aan. Of het Fjodor, 'de Pers', Dolochow ook zo vergaan is, zullen we nooit weten.

 

 

Oorlog en Vrede van Tolstoj

Foto's van de BBC en liveinternet.ru

 

Posted with Blogsy

Advertisement