Ah Parijs.. Als ik dit schrijf kijk ik uit over de ontelbare daken van de stad. Ik ben hier om in de voetsporen te treden van twee grote Russische schrijvers, mijn twee favorieten, Toergenjev en Tolstoj. Vanuit Rusland 150 jaar geleden een reis van zo'n tien dagen, voor mij ruim drie uur met de Thalys vanaf Amsterdam.
Pauline Viardot
Toergenjev is in Parijs komen wonen om dichterbij zijn objet d'amour, Pauline Viardot, te zijn. Hij is sinds 1843 (letterlijk) hopeloos verliefd op haar (zie http://wp.me/p5zzbs-1U), maar zij is de vrouw van zijn goede vriend Louis Viardot. Eerst logeert hij heel lang als 'huisvriend' bij de Viardots, maar in 1847 besluit hij uit fatsoenlijke overwegingen toch maar een eigen appartement in de buurt van de Tuilerieën te huren.
Depressief
In de tijd dat Tolstoj in Parijs is, 1857, woont Toergenjev met zijn dochter Paulinette op de Rue de Rivoli 208 of 210 (de meeste bronnen zeggen 210) De relatie met Pauline is in die periode niet goed, en dit maakt hem depressief.
Rue de Douai 50
Maar in 1871, hij is inmiddels 53, trekt hij definitief in bij de Viardots, die in de Rue de Douai zijn gaan wonen. Hij heeft vier kamers op de derde verdieping tot zijn beschikking. Hij is dan een soort honorair consul van Rusland in Parijs. Ilja Repin komt een portret van hem schilderen en in voormalig restaurant Magny in de Rue Mazet neemt hij deel aan levendige bijeenkomsten met onder andere de Maupassant, Zola, Flaubert en Georges Sand.
Na zijn dood in 1883 wordt hij in Rusland begraven. Hoewel Ivan niet gelovig is wordt zijn lichaam voordat het per trein terug naar Rusland gaat nog een laatste bewieroking gegeven in de Russische Kathedraal aan de Rue Daru.
Rue de Rivoli
Met Tolstoj is het uiteraard een ander verhaal. Niet de liefde, maar het avontuur trekt hem naar Parijs. Op 9 februari 1857 komt hij aan op het Gare du Nord. Hij wordt ontvangen door Toergenjev en de schrijver Nekrasov, die hij ook goed kent. De eerste nacht slaapt hij in Hôtel Meurice aan de Rue de Rivoli en daarna huurt hij gedurende zes weken een gemeubileerd appartement op nummer 206 in dezelfde straat.
Waanzin
Op de avond van 9 februari neemt Toergenjev hem mee naar een gekostumeerd bal in de Opéra, en voordat hij gaat slapen schrijft Tolstoj in zijn dagboek maar één woord, dat typerend is voor zijn bezoek aan de Franse hoofdstad: “Waanzin.”.
Toergenjev, die de stad uitstekend kent laat alle bezienswaardigheden zien, maar ook zonder hem doet Tolstoj heel, heel veel. Hij woont lezingen bij op de Sorbonne, gaat naar concerten, avondjes bij landgenoten. Het graf van Napoleon vindt hij uiteraard maar een walgelijke vertoning. Via Toergenjev had Tolstoj gemakkelijk gerenommeerde Franse schrijvers kunnen ontmoeten, maar daar heeft hij geen behoefte aan, arrogant als hij is.
De Guillotine
Tolstoj vermaakt zich uitstekend, totdat hij op een ongelukkige dag besluit om een executie met de guillotine bij te wonen. Als hij deze machine persoonlijk in werking ziet, schrikt hij enorm, hij walgt ervan, hij walgt van zichzelf dat hij is gaan kijken, hij walgt van de Fransen, die het uitgevonden hebben, hij kan nachten niet slapen en vertrekt kort daarna uit Parijs.
Haat-liefde
Ook in Parijs is de relatie tussen Tolstoj en Toergenjev zeer wisselvallig (zie http://wp.me/p5zzbs-21). Uit hun dagboeken en brieven blijkt dat overduidelijk:
Toergenjev, 16 februari – Zijn gemopper en geklaag hebben een vervelend effect op een man als ik, wiens zenuwen toch al overspannen zijn.
Tolstoj, 21 februari – Heb weer een aangename avond doorgebracht met Toergenjev en een fles wijn bij de haard.
Tolstoj, 4 maart – Ben bij Toergenjev langs geweest. Hij is een kille en nutteloze man, maar hij is intelligent en zijn werk is niet aanstootgevend.
Toergenjev, 8 maart – Ik kan geen langdurige vriendschap met Tolstoj onderhouden. Onze meningen zijn te verschillend.
Het huis van de Viardots in de Rue de Douai
Toergenjev woonde op de derde verdieping
De deur waar Toergenjev in de loop der jaren vaak in en uit gelopen is
Ici vécut de 1871 à 1883 l'écrivain Russe Ivan Tourguéniev après de ses amis Louis Viardot, historien d'art et hispaniste, et Pauline Viardot-Garcia, cantatrice et compositeur, soeur de la Malibran
Op de begane grond is nu een (overheerlijke) bakker gevestigd, waar je ook kunt ontbijten
Het uitzicht vanuit de bakker
De Russische Katherdraal in de Rue Daru waar Toergenjev's kist bewierookt werd voordat hij naar Rusland overgebracht werd. Toevallig was er toen ik de foto nam ook een rouwdienst aan de gang.
Toen op 19 februari 1871 de lijfeigenschap in Rusland werd afgeschaft was Toergenjev zo blij (zie http://wp.me/p5zzbs-24) dat hij naar deze kerk ging om het te vieren
-fin-
—Tous les photos prises par moi-même—
Les livres:
–Toergenjev's Liefde van Daphne Schmelzer
–Tolstoy en Turgenev, his Life and Times van Henri Troyat
Posted with Blogsy
A Russian Affair 